దీపావళి కదాని సామాన్యుడు బాణసంచా కొనడానికి బయల్దేరాడు. మార్కెట్ అంత దూరంలో ఉండగానే పొగలు కనిపించాయి.
''అరె... ఏమైంది? ఆ పొగలేంటి?'' అన్నాడు పక్కన కనిపించిన వాడితో.
''ఓ... అదా... అక్కడ కొంటున్న వారి నిట్టూర్పుల సెగలు'' అన్నాడతడు.
సామాన్యుడికి అర్థం కాకపోయినా ''ఊహూ...'' అని మరి కొంచెం ముందుకెళ్లాడు. ఈసారి ఏకంగా మంటలు కనిపించాయి.
''అరెరె... అగ్నిప్రమాదం ఏదైనా జరిగిందా? ఆ మంటలేంటి?'' అన్నాడు ఆదుర్దాగా.
''అవి మంటలు కాదు. బాణసంచా సరుకులు ధరలు. భగ్గుమంటున్నాయ్‌!'' అన్నాడు పక్కవాడు.
సామాన్యుడు కళ్లు పరికించి చూశాడు. మార్కెట్ మామూలుగానే ఉంది.
లోపలికి వెళ్లి ధరలు తెలుసుకుందామనుకున్నాడు. తారాజువ్వల ధర అడిగేటప్పటికి జేబులో డబ్బులు 'జువ్వు...'మంటూ ఎగిరిపోయినట్టనిపించింది. వాటినొదిలేసి కాకర పువ్వొత్తులెంతని అడిగాడు. వినేటప్పటికి కాకర కాయ తిన్నట్టనిపించింది. మతాబులు సంగతడిగేసరిగి మాట పడిపోయింది. చిచ్చుబుడ్ల వెల వింటే గుండెల్లో చిచ్చు పెట్టినట్టనిపించింది. బాంబుల ధర వినగానే 'బాంబోయ్‌...' అనుకున్నాడు. భూచక్రాల గురించి అడిగేసరికి కళ్లు గిర్రున తిరగడం మొదలెట్టాయి. విష్ణుచక్రాల రేటు వినగానే విలవిలలాడిపోయాడు. ఆఖరికి సిసింద్రీలు కొందామనుకున్నా సిగ్గు ముంచుకొచ్చేసింది. వెళ్లిపోదామనుకున్నాడు కానీ, పిల్లల బెంగ ముఖాలు గుర్తొచ్చి తల తాకట్టు పెట్టి వచ్చినవేవో కొనేసి మొండెంతో ఇంటికొచ్చేసి మంచం మీద వాలిపోయాడు.
సామాన్యుడు అలా పడుకున్నాడో లేదో బాణసంచా సంచీలోంచి దీపావళి సరుకులన్నీ బయటకి వచ్చేశాయి.
''కాకర పువ్వొత్తిని నేను... కళకళలాడిస్తాను... నేను లేనిదే దీపావళి లేనేలేదనిపిస్తాను...'' అంటూ డ్యాన్స్‌ చేయసాగింది.
''ఏడిశావ్‌...'' అనే మాట వినిపించేసరికి కాకరపువ్వొత్తు కలవర పడి చుట్టూ చూసింది. సామాన్యుడి సంచీ పకపక నవ్వసాగింది.
''నువ్వూ నీ బోడి గొప్పలు. ఈ సామాన్యుడి ఇంటిని కళకళలాడించే శక్తి నీకెక్కడిది?'' అంది సంచీ.
''ఏం? ఎందుకని?'' అంది కాకరపువ్వొత్తు కోపంగా.
''ఓసారి నన్ను చూడు. నా నిండా చిల్లులు కనిపిస్తాయి. పాపం... ఈ సామాన్యుడి బతుకు కూడా ఇలాగే తయారైంది. ఓ ఎదుగా? బొదుగా? ఐదేళ్ల క్రితం హుషారుగానే ఉండేవాడు. హాయిగా దొరికిన పని చేసుకుని సాయంత్రానికి జేబులో డబ్బులతో కూనిరాగాలు తీస్తూ వచ్చేవాడు. ఇల్లాలి చేతిలో ఎంతోకొంత పెట్టి, పిల్లలకి ఏదో ఒకటి కొనిపెట్టి ఇంటి ముందు దీపాలు వెలిగించుకుని సంబరంగా పండగ గడిపేవాడు. అదిగో... అప్పుడు వచ్చాడొక మాయ మాటల మరాఠీగాడు. సామాన్యుడు నవ్వుతున్నా బలవంతంగా ఓదార్చాడు. బుగ్గలు నిమిరాడు. తల రాశాడు. ముసిముసిగా నవ్వి బుగ్గలు పుణికాడు. పెద్ద ప్రేమున్నట్టు నంగనాచి మొహం పెట్టి 'ఇదేం బతుకయ్యా నీది?' అనడిగాడు. 'నాకు ఓటేస్తే నీ ఇళ్లంతా వెలుగులతో నిండిపోదూ? నీ బతుకంతా బంగారం కాదూ?' అన్నాడు. ఈ వెర్రి సామాన్యుడు పాపం... నిజమేననుకున్నాడు. ఆ మరాఠీగాడి మాయ మాటలు నమ్మి ఓటేశాడు. అంతే! ఇక తేరుకోలేదు. నాలుగున్నరేళ్లుగా ఇదిగో... ఇలా కునారిల్లిపోతున్నాడు''
''అవునా పాపం? అప్పుడేమైంది?''
''ఏముందీ? ఆ మాయ మాటలగాడు రాజయ్యాడు. వాడి తోటి వాళ్లందరూ మంత్రులయ్యారు. అనుయాయులంతా నేతలయ్యారు. అనుచరులంతా గూండాలయ్యారు. ఆ తర్వాత మొదలైంది దిక్కుమాలిన పాలన. సామాన్యుడి దగ్గరకొచ్చి 'ఇదిగో ఈ పథకాలన్నీ నీకోసమే పెట్టామన్నారు...'. మనవాడు సంబరపడ్డాడు. ఆ పథకాల వల్ల ఏమీ ప్రయోజనం కలగలేదు. కానీ దాని పేరు చెప్పి మాయల మరాఠీగాడి అస్మదీయులంతా డబ్బులు నొల్లుకున్నారు. సామాన్యుడి పేరు చెప్పి ఏవేవో కాంట్రాక్టులు ఎవరెవరికో ఇచ్చారు. ఆ కాంట్రాక్టులు పుచ్చుకున్నోళ్లంతా మాయల మరాఠీకి వాటాలిచ్చుకున్నారు. వాటి పేరు మీద ఖజానా సొమ్మంతా పంచుకున్నారు. మరాఠీ ఆస్తులు అంతకంతకు పెరిగాయి. వాడి అనుచరుల ఇళ్లన్నీ బంగారంతో నిండాయి. మన సామాన్యుడు మాత్రం ఇదిగో ఇలా వేలాడిపోయాడు. అర్థమైందా?'' అంచి చిల్లుల సంచీ.
కాకరపువ్వొత్తు కిమ్మనలేదు. ఇంతలో మతాబు లేచి నుంచుంది.
''ముత్యాలు రాల్చే మతాబానండీ... వెలుతురు రవ్వల వెన్నెలనండీ... వెలిగిస్తే చాలండీ.. వెలుగులన్ని మీవండి'' అంటూ పాడింది.
''ఏడిశావ్‌...'' అంది సామాన్యుడి చిల్లుల సంచీ. మతాబా తెల్లబోయింది.
''ఈ ఇంట్లో అలుముకున్న చీకట్ల ముందు నీ వెలుగులేపాటి? మాయ మాటల మరాఠీ అరాచక పాలన వల్ల ఇక్కడ అంధకారం చిట్లం కట్టేసింది. సామాన్యుడు చూడు పాపం... ఎలా చిక్కిపోయాడో. పండగ పూటయినా పప్పన్నం తినడంలేదు. ఒళ్లు హూనం చేసుకుని పదో పరకో సంపాదించినా చెత్త పన్నుల వల్ల ఇల్లు గుల్లయిపోతోంది. 'మీట నొక్కి డబ్బులు వేస్తున్నాను కదా?' అంటున్నాడు మరాఠీగాడు. కానీ అంతకు పదింతలు పిండేసుకుంటున్నాడు. నాలుగున్నరేళ్లలో ధరలన్నీ పెరిగిపోయి ఆకాశంలో చుక్కల్లా మినుకు మినుకుమంటున్నాయి. కొందామంటే కూరగాయలు కస్సుమంటున్నాయి. నూనెలు నొసలు చిట్లిస్తున్నాయి. బియ్యం బేరుమనిపిస్తోంది. పప్పులు పకపకా నవ్వుతున్నాయి. తెలిసిందా?''
మతాబా మాట పడిపోయింది. ఈసారి తారాజువ్వ నోరు విప్పింది.
''పైపైకి నేను పాకిపోతాను... నింగి అంచుకు చేరి తొంగి చూస్తాను... వేసిన వాడికి విజయమవుతాను... వాడి పెదవుల మీద నవ్వునవుతాను...''
''ఏడిశావ్‌... '' అంది చిరుగుల సంచీ చికాగ్గా.
''ఈ రాజ్యంలో సామాన్యుడికి విజయాలు లేవు, మాయ మాటల మరాఠీగాడికి ఓటేసినప్పుడే ఈ సామాన్యుడు ఓడిపోయాడు. ఈ నాలుగేళ్ల నుంచీ నవ్వూ లేదు, తుళ్లూ లేదు. ఏం చేస్తాడు పాపం? ఎప్పుడెవడొచ్చి రేషను బియ్యం కూడా పట్టుకుపోతాడో, ఏ రిజిస్టేషన్‌ పేరు చెప్పి డబ్బులు కక్కమంటాడో, వన్‌ టైమ్‌ సెటిల్‌మెంటంటూ సొమ్ములు గుంజుకుంటాడో, ఉంటున్న ఇంటికి కూడా రుసుము కట్టాలంటాడో, తాతల నాటి స్థలానికి కూడా తాఖీదులిస్తాడో అని గుబులే. ఈ సామాన్యుడి కష్టాల కథ అర్థమైందా?'' తారాజువ్వ చతికిలపడిపోయింది.
ఈసారి బాంబొకటి బోర విరుచుకుని లేచి నిలబడింది.
''బాంబును నేను... ఢామ్మంటాను... భయపెడతాను... బెదిరిస్తాను... హహ్హహ్హా!'' అంటూ నవ్వసాగింది.
''ఏడిశావ్‌...'' అంటూ సంచీ గద్దించింది. బాంబు బిత్తరపోయింది.
''నువ్వెంత పేలినా ఈ సామాన్యడిని భయపెట్టలేవు. ఎందుకో తెలుసా? మాయ మాటల మరాఠీ అరాచక పాలనలో అడుగడుగునా భయాలే. అనుక్షణం బెదిరింపులే. అదేమని అడిగితే చాలు, అడ్డగోలు కేసులు పెడుతున్నారు. ప్రశ్నిస్తే చాలు, చితగ్గొడుతున్నారు. ఒకడొచ్చి భయపెడతాడు. మరొకడొచ్చి జులుం చేస్తాడు. 'నువ్వు మరో పార్టీ వాళ్ల సభకెళ్లావుగా? నీ సంగతి చూస్తా' అంటాడు. ఈలోగా ఇంకొకడొచ్చి వాలంటీర్నంటాడు. నా మాట వినకపోతే నీ పేరు లిస్టులో ఉండదంటాడు. పథకాల జాబితా అయినా, ఓటర్ల జాబితా అయినా ఎప్పుడు తన పేరు మాయమవుతుందోననే భయమే. ఇన్ని భయాల మధ్య నీ మోతెంత?'' అంది.
ఆ సరికి సంచీలోంచి బయటకొచ్చిన బాణసంచా సరుకులన్నింటికీ నీరసమొచ్చేసింది. అన్నీ కలిసి సంచీ చుట్టూ చేరి, ''ఇదేంటి? మేమెంతో సంతోషంగా వచ్చామే? ఈ ఇంటి ముంగిట్లో పండగ సంబరాలిద్దామని ఆశ పడ్డామే? మరి ఈ సామాన్యుడి కష్టాలేంటి, ఇంత దారుణంగా ఉన్నాయి? ఇక మేమొచ్చి ప్రయోజనం ఏమిటి?'' అన్నాయి ముక్తకంఠంతో.
''ఏడిశారు...'' అంచి సామాన్యుడి సంచి. ఆపై ఒళ్లంతా చిల్లులతో నవ్వుతూ, ''మీరేం బెంగపడకండి. ఈ సామాన్యుడి బాధలన్నీ ఇక తీరినట్టే. ఇది ప్రజాస్వామ్యం. ఐదేళ్లకోసారి ఎన్నికలొస్తాయి. మాటల మరాఠీ మాయదారి పాలన చివరి దశకొచ్చింది. మనవాడికి కూడా అంతా అర్థమైంది. ఇక ఎలాంటి హామీలు విని మోసపోయే స్థితిలో లేడు. నాలుగున్నరేళ్లలో తన బతుకు ఎలా చితికిపోయిందో అర్థం చేసుకున్నాడు. రాబోయే ఎన్నికల్లో తన దగ్గరున్న ఓటును సరిగ్గా ఉపయోగించి నిజమైన దీపావళి పండగ చేసుకుంటాడు. అతడి దగ్గరున్న ఆ ఓటే రవ్వలు రువ్వే కాకరపువ్వొత్తు. ఆ ఓటే వెలుగులు తెచ్చే మతాబా. ఆ ఓటే తన ఆశల్ని ఆకాశానికి తీసుకెళ్లే తారాజువ్వ. ఆ ఓటే అరాచక పాలకుల గుండెల్లో ఢామ్మని పేలే బాంబు. ఆ ఓటే చైతన్యంతో విష్ణుచక్రమై అరాచక పాలకుల అంతు చూస్తుంది. ఆ ఓటే భూచక్రమై తెలివిగా నీచ పాలకులకు కాళ్లలో నిప్పులు పోసి తరిమికొడుతుంది'' అంది.
బాణసంచా సరుకులన్నీ సంబరపడ్డాయి.
ఈలోగా సామాన్యుడికి మెలకువ వచ్చింది. కలలోంచి వాస్తవంలోకి వచ్చి తెలుసుకున్నాడు.
''నిజమే నా ఓటుతో నేనే నిజమైన దీపావళి తెస్తా'' అంటూ బజారుకి బయల్దేరాడు బాణసంచా కొనడానికి!
-సృజన
PUBLISHED ON 12.11.2023
